Spuithuisje ontsierend zeer in beschermd dorpsgezicht
|
| Middenbeemster, 10 april 2022 |
 Sta ik van de week op de bushalte aan de Middenweg in Middenbeemster, komt er dame naar me toe, wijzend op het spuithuisje: "Mag ik u iets vragen? Blijf dat nu zo?? Weet u daar misschien iets van???
Ik kon gelukkig er wel meteen iets over vertellen.
In april 2015 schonk deze site namelijk aandacht aan de verloedering van het monumentale spuithuisje op 'de Buurt'.
Omstreeks de eeuwwisseling werd het pand door de eigenaar nog netjes opgeknapt: de pui werd in oude stijl gevoegd, nieuwe authentieke stalraampjes aangebracht en een algehele schilderbeurt voor houtwerk en bushokje, dat indertijd als zodanig werd gebruikt.
 Sindsdien heeft de verloedering nog meer toegeslagen. Door oneigenlijk gebruik van hangjongeren besloot de eigenaar een ijzeren hek voor het wachthokje te plaatsen. Wie er een blik in werpt ziet daar alle straatvuil liggen.
Maar de toestand is zo verslechterd dat het ook niet meer verantwoord is om er mensen in te laten schuilen. De kademuur is zwaar verzakt. Eigenlijk staat het te wachten tot het vanzelf wegzinkt in de sloot. Er is een noodvoorziening toegepast, maar geld om het spuithuisje weer in oorspronkelijke staat terug te brengen is er niet. De eigenaar zie er geen kans meer toe om het omvangrijk te restaureren en de Gemeente Beemster had er ook geen zin in om voor de kosten op te draaien. Zo staan de zaken nu in ons beschermd dorpsgezicht.
In het verlengde van de ontmoeting op de bushalte heb ik meteen het artikel uit 2015 opgezocht over de geschiedenis van de Vrijwillige Brandweer Beemster en dit gebouwtje dat nu een stukje ontsierend zeer voor het beschermd dorpsgezicht kan worden genoemd.
|
Het oude spuithuisje schreeuwt om een opknapbeurt
Artikel Beemster Bengel van april 2015
gebaseerd op boekje Vrijwillige Brandweer Beemster 1924-1984
|
 In Middenbeemster aan de Middenweg recht tegenover de kerk, naast het Beemster Spijshuis, staat een gebouwtje, dat eigenlijk toch ook tot een stukje Werelderfgoed gerekend moet worden. Aan de linkerkant liggen binnen tientallen matrassen hoog opgestapeld. Deze matrassen worden gebruikt voor de steenwerpwedstrijden. De rechterkant van het gebouw dient als bushokje.
Voor reizigers is het bushokje echter te vies om er te schuilen bij een fikse regenbui. Het is volgekliederd met graffity en door viespeuken zelfs gebruikt als openbaar toilet. Toch heeft dit gebouw een eerbiedwaardige geschiedenis, die dateert vanaf 1863 en daarom zou het er niet zo uit moeten zien. |
|
|
Handslangenbrandspuit
In 1750 werd in de gemeente Beemster de plichtsbrandweer ingesteld. Dit hield in dat uit ieder gezin één
man werd aangewezen om te helpen bij brandbestrijding.
De eerste handslangenbrandspuit werd in dat jaar aangeschaft.
Voor de bediening ervan
waren zo'n 36 mannen nodig, die onder leiding van een hoofdcommandeur, een commandeur en een kwartiermeester de pomp, de straalpijp(en) en de slang(en) bedienden en elkaar om het kwartier moesten aflossen.
In welk jaar de aanschaf van een tweede handslangenbrandspuit plaats had, is niet bekend. |
| In 1863 werd vanuit de kerk de wens geuit om de brandspuit, die kennelijk op het terrein van de kerk stond, onder te brengen in een nieuw hulpgebouw ten Westen van de kerk aan de Middenweg op een stuk te dempen sloot. |
In 1912 had de Brandweer Beemster vier brandspuiten, waarvan er twee in Middenbeemster stonden; Noord- en Zuidoostbeemster hadden er ook elk één. Voor de tweede brandspuit (waarvan de aanschafdatum niet bekend is) moesten in de zijmuur van het spuithuisje twee grote deuren worden aangebracht.
De handslangenbrandspuit op de foto hiernaast is wel een heel oudje, maar niet het exemplaar dat in 1863 werd aangeschaft.
De Vrijwillige Brandweer Beemster bezit nog twee oude spuiten, waarvan een exemplaar staat te pronken in de huidige brandweerkazerne; de andere is uitgeleend. |
|
 |
 |
|
Bij een brand op 30 augustus 1911 in de augurkenloods aan de Zuiderweg, bleken de beschikbare blusmiddelen onvoldoende en moest hulp van Purmerend worden ingeroepen.
Naar aanleiding van deze brand werden in september in de raadsvergadering vragen gesteld. In november werd een bezoek gebracht aan de brandweer in Zaandam en de fabriek van de Fa. v.d. Ploeg te Grouw in Frlesland. Na het overtuigende verslag van deze bezoeken was de raad er van overtuigd dat met de aanschaf van een motorbrandspuit ter vervanglng van spuit nr. 1 niet langer meer moest worden gedraald. Een auto durfde men toen nog niet aan wegens de hoge kosten en de moeilijke bediening. |
De pomp van de nieuwe spuit werd aangedreven door een 'Deutz' motor en het geheel stond op een wagen die door een paard moest worden voortgetrokken.
Voor de bediening van een motorspuit was slechts zes man nodig.
De brandspuit kostte met inbegrip van zes meter zuigbuis, vlotter, zuigmond,
drie lantaarns, twee straalpijpen, afsluiters en op beide persuitlaten alsmede gereedschappen fl.3.300,- .
Het was meteen al een succes, want bij de eerste uitruk werd reeds na één minuut water gegeven en wel 500 liter tegen een windketelspanning van 50
à 55 meter hoog of ver! |
|
|
 |
|
Vrijwillige Brandweer Beemster
Als gevolg van de vervanging vond op op 6 juli 1912 een reorganisatie plaats van de groep brandweerlieden. Naar het voorbeeld van de Zaandamse vrijwillige brandweer werd de bediening van de motorspuit in handen gegeven van elf jonge mensen, die zich vrijwillig hadden opgegeven. Deze groep vormde de' motorbrandweer', gestationeerd
in Middenbeemster.
Naast deze motorbrandweer bleef men voorloplg nog trouw aan de zogenaamde aangewezen brandweer. De groep motorbrandweer kan worden beschouwd als de voorloper van de Vrijwillige-Brandweer, die op 2 junl 1924 werd opgericht. |
Autospuit
 Maar in 1924 werd toch overgegaan tot de aankoop van een autospuit, een Ford-T chasis, waar de Vrijwillige Brandweer Beemster weer een tijdje mee vooruit kon. Nog steeds konden de paradepaardjes gestald worden in het spuithuisje, maar het werd toch wel een beetje erg krap toen in 1929 ook nog een tweede autospuit werd aangeschaft.
De oplossing kwam toen In 1930 de éénklassige lagere school aan de overkant van de Middenweg, thans Onder de Linden, vertrok naar een groter schoolgebouw in de Schoolstraat. Tot 1985 heeft dit gebouw als brandweerkazerne gediend. |
 |
|
De bushalte
Zo kwam een eind aan bijna anderhalve eeuw gebruik van het historisch spuithuisje door de Vrijwillige Brandweer Beemster.
De Stoomtram naar Alkmaar die vanaf 1895 Middenbeemster passeerde had een halte op De Buurt zelf, recht tegenover Stationscafé 'Het Bonte Paard', thans de bakkerswinkel. De stoomtram werd in 1931 opgeheven.
Daarna kwam de busdienst van de NZH, later NACO, die op de Middenweg bij het Spijshuis stopte.
Tegenwoordig stoppen eer de bussen van de EBO en Connexxion. Maar iedereen haalt er zijn neus voor op en peinst er niet over om hier te gaan schuilen. |
Geen brand- maar een verfspuit!
Misschien dat in eerdere jaren met wat meer passie omgegaan werd met dit historisch erfgoedje en werd het netjes gehouden. Maar tegenwoordig zijn jongelui meer gepassioneerd als ze met de verfspuit aan de gang kunnen gaan. Dit is echt geen visitekaartje voor het Werelderfgoed Beemster. |
Bronnen
Voor foto's en informatie is voor het schrijven van dit artikel gebruik gemaakt van het mooie en interessante boek, 'Kroniek van 60 jaar Vrijwillige Brandweer Beemster 1924-1984' dat de Brandweer in 1984 onder redactie van J.Dik. H.A.Roenhorst, P.A.van Wigcheren en H.de Ridder heeft uitgegeven. Wellicht is het nog verkrijgbaar bij Antiquariaatsboekhandel Serendipity in Middenbeemster.
Tevens gaf De Nieuwe Kroniek van de Beemster 'enige informatie en natuurlijk de site van de Brandweer Beemster zelf. |
|
 |
|
