Start
Redactie
Mijmeringen
Over de Beemster Bengel
Nieuwsarchief
Gastenboek
 
In Memoriam elf Beemster verzetstrijders

Middenbeemster, 19 april 2015

Op 't Landje aan de Rijperweg in Middenbeemster staat het monument voor de elf Beemster verzetshelden. Nu dit jaar herdacht wordt dat het 70 jaar geleden is dat Nederland werd bevrijd, zal ook de dodenherdenking op de Buurt weer veel mensen naar deze plek doen komen om te gedenken.
Van alle gefusilleerde verzetshelden wordt hieronder voor zover bekend, hun geschiedenis vermeld.


De verhalen, die erbij vermeld staan, zijn zonder uitzondering heroïsch maar tevens diep tragisch.
Hoe heeft het zo kunnen zijn, dat al deze moedige mensen zonder uitzondering door verraad zijn opgepakt?
Er gaan nog steeds verhalen rond, dat ook Beemsterlingen zich daaraan schuldig hebben gemaakt. .

Nicolaas Johannes Jonk Jzn, agrariër
Geb.
13 okt.1919
Gef.16 juli 1944

  • Niek Jonk (schuilnaam Chris de Vries’) was bedrijfsleider op de boerderij van zijn vader aan Volgerweg 36 in de Beemster. Al heel snel na de Duitse bezetting hield hij zich bezig met illegale activiteiten, eerst als OD-ordonnans en vanaf 1943 in LO-verband.
  • Omstreeks maart 1944 werd hij lid van de KP-Purmerend/Waterland. Als chauffeur van een KP-auto (een Ford V8) was Jonk betrokken bij verschillende overvallen op distributiekantoren en bevolkingsregisters, onder meer van Edam).
  • In april was hij bij de groep, die in Purmerend de gearresteerde LO’er P. Peek bevrijdden. In een gezamenlijke KP/RVV-actie op 15 mei werd het ontvreemde bevolkingsregister van Wormerveer door Jonk en J. Boot naar een pakhuis aan de Heiligeweg in Krommenie gereden.
  • Na de mislukte overval op het distributiekantoor in Haarlem op 23 juni 1944, wisten alle KP’ers (op één na: J.W. Wildschut) in de door Jonk bestuurde auto maar net te ontkomen.
  • Vijf dagen later moest Jonk, samen met koerierster J.S. Suermondt, naar een verzetsbijeenkomst in het pand Sarphatistraat (toen Muiderschans) 115 in Amsterdam. Bij aankomst bleek het door de Sipo te zijn bezet (verraad).
  • Na bij een vuurgevecht te zijn gewond, vluchtte Jonk, maar hij werd door gealarmeerde Grüne Polizei-mannen gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans.
  • Op 16 juli 1944 werd hij in het duingebied bij Overveen (gem. Bloemendaal) gefusilleerd. Hij ligt begraven op de Eerebegraafplaats van Bloemendaal.

Johannes Ruijter, agrariër
Geb.
15 nov.1892
Gef. -9 febr.1945

  • Johannes Ruijter was eigenaar van een agrarisch bedrijf aan Middenweg 72 in Beemster. Hoewel hij aanvankelijk niet was aangesloten bij een illegale organisatie, trachtte hij al spoedig na de bezetting ‘goede vaderlanders’ tot verzet aan te sporen en had hij veel contacten met de OD, later, de LO en het NSF.
  • In 1944 raakte hij nauw verbonden met de KP-Purmerend/Waterland en de KP-Beemster. De boerderij van Ruijter fungeerde inmiddels niet meer alleen als onderduikplaats voor vele verzetsmannen (o.a. KP-leider K. Rozendaal) uit diverse delen van het land, maar ook als radioluisterpost, trefpunt voor vertrek naar en terugkeer van droppingterreinen, opslagplaats voor gedropte wapens en munitie en plek waar nieuwe KP-leden wapeninstructie ontvingen.
  • Door de provocateur J.S. – die zich tegenover Ruijter als geëvacueerde boer uit Walcheren voordeed en met hem 'bevriend' raakte, is Johannes verraden. J.S. was door Ruijter aan een woning was geholpen en ze waren beiden hartstochtelijk jager. die tijdens de jacht vertrouwd en bevriend raakten. Ruijter werd hij op 7 januari 1945 in zijn woning gearresteerd en via Oosthuizen naar Alkmaar gebracht.
  • Vanaf begin februari 1945 verbleef hij in het HvB-Weteringschans in Amsterdam.
  • Op 9 februari 1945 werd hij bij een represaille in Zaandam gefusilleerd. Zijn zoon Joris was drie dagen eerder in Hoogkarspel gefusilleerd.

Joris Arien Ruijter, scholier te Noord-Beemster
Geb. 24 maart 1925 te Beemster
Gef. februari 1945 te Hoogkarspel

  • Joris Ruijter (‘Jos’) was scholier van het Lyceum in Alkmaar en woonde bij zijn ouders aan Middenweg 72 in Noord-Beemster.
  • Op reeds 15 jarige leeftijd begon hij direct na de capitulatie in mei 1940 met het verzamelen van wapens, munitie en militaire uitrustingsstukken, die onder andere afkomstig waren uit een neergestort Engels vliegtuig, maar ook van Duitse militairen.
  • De wapens stelde hij ter beschikking van verzetsmensen.
  • In 1942 trad hij toe tot de OD en via zijn vader raakte hij betrokken bij diens verzetactiviteiten.
  • In 1943 liet hij zich officieel registreren als veehouder, hetgeen hem vrijwaarde van de arbeidsinzet.
  • Medio september 1944 was Ruijter betrokken bij de vorming van de KP-Beemster. Hierna nam hij deel aan overvallen op diverse bevolkingsregisters, het ophalen en vervoeren van gedropte wapens van afwerpterreinen en acties van de economische en technische sabotagegroep van LKP-district Waterland.
  • Direct na Kerstmis 1944 nam Ruijter deel aan de kraak van het bevolkingsregister in het gemeentehuis van De Rijp.
  • Als gevolg van verraad werd hij op 31 december 1944 thuis gearresteerd door de Feldgendarmerie uit Alkmaar.
  • Twee weken later werd hij overgebracht van het Alkmaarse HvB naar het HvB-Weteringschans in Amsterdam
  • Op 6 februari 1945 werd hij in Hoogkarspel gefusilleerd.
  • Zijn vader, Jan Ruijter, werd drie dagen later in Zaandam doodgeschoten.

Bernardus Hollander, student
Geb. 25 oktober 1925 te Delft
Gef. 11 april 1945 te Zijpe

  • Bernardus was aan het begin van de oorlog veertien jaar en woonde tijdens de eerste oorlogsjaren bij zijn ouders aan Hof van Delftlaan 101 in Delft.
  • Na verplicht een periode in Duitsland te hebben gewerkt, keerde hij na een verlof niet meer terug, maar dook hij onder op de boerderij van fruitkweker Jan Prins (geb. 1896) aan Purmerenderweg 15 in Noordbeemster.
  • Net als zijn onderduikgever en diens 21-jarige zoon Arie Prins, sloot Hollander zich in september 1944 aan bij de BS-Stootgroep Oosthuizen.
  • Op het terrein van de boerderij was een bergplaats voor (gedropte) wapens van de groep. Daar ontving hij met andere BS’ers wapeninstructie.
  • Op 27 maart 1945 verrichtte de Feldgendarmerie na verraad een overval op de boerderij
  • Tijdens de hierop volgende huiszoeking werden niet alleen Hollander en twee andere onderduikers (Gerrit Hoogstraaten en Siem Ubbels) aangetroffen. In een ruimte onder een bedstede, waar de zevenjarige zoon Hillebrand Prins en een ondergedoken tienjarig joods meisje sliepenwerden ook twee (BS-instructie)wapens en een handgranaat gevonden.
  • Vader en zoon Prins en de drie onderduikers werden gearresteerd, overgebracht naar het HvB in Alkmaar en ter beschikking gesteld van de Sipo.
  • Op 11 april 1945 werd Hollander, samen met Arie Prins en Hoogstraaten, in Zijpe gefusilleerd
  • Jan Prins werd op 15 april 1945 in Sint Pancras doodgeschoten.

Elias Doets, timmerman in Zuidoostbeemster
Geb. 20 januari 1918 in Purmerend,
Gef.. op 8 maart 1945 op de fusilladeplaats Rozenoord in Amsterdam

  • Doets was vertrouwensman van de KP-Waterland in Noord-Holland en ingedeeld bij de stoottroep van de OD (latere BS) in Purmerend.
  • Hij werd op 28 februari 1945 gearresteerd bij een inval op de boerderij van P. Kramer aan de Kanaaldijk. Samen met tien andere onderduikers die daar werden aangetroffen, werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam.
  • In de nacht van 6 op 7 maart werd bij De Woeste Hoeve tussen Apeldoorn en Arnhemeen aanslag gepleegd op Rauter, hoofd van alle SS-afdelingen en hoogste politiechef. Rauters adjudant en chauffeur kwamen daarbij om het leven, maar Rauter raakte zwaar gewond. De represaille was niet mals. De volgende dag werden over het hele land verspreid 263 mensen doodgeschoten.
  • Doets was 1 van de 38 verzetsmensen die vanaf de Weteringschans naar de fusilladeplaats Rozenoord in Amsterdam werd gebracht om daar te worden geëxecuteerd. Daarbij was ook de Beemster verzetstrijder Jacob Groot
Koenraad Rozendaal tuindersknecht te Berkel
geb. 19 april 1911 te Oud-Beijerland
Gef. 16 juli 1944 in het duingebied bij Overveen (Gem.Bloemendaal)
  • Koen Rozendaal (‘Koen Visser’) dook in 1943 onder bij landbouwer Jan Ruijter in de Beemster. Hier kreeg hij contact met enkele OD’ers.
  • Als medewerker van de verzetsgroep rond E.B. Brune was hij betrokken bij spionagewerk, diverse kraken (o.a. in Middenbeemster) en liquidaties.
  • Daarnaast voorzag hij onderduikers van distributiebescheiden.
  • Als leider van de in maart 1944 mede door hem opgerichte KP-Purmerend/Waterland, organiseerde Rozendaal overvallen op het politiebureau en distributiekantoor van Edam, het distributiekantoor van Monnickendam en het postkantoor van Purmerend, waarbij grote hoeveelheden bonkaarten werden buitgemaakt.
  • Bij de overval op een politiepost aan de Overtoom in Amsterdam werden wapens bemachtigd.
  • Op 4 april bevrijdden hij en anderen in Purmerend, na een hevig vuurgevecht, de gearresteerde LO’er P. Peek tijdens diens transport naar de Sipo in Amsterdam.
  • Op 1 mei nam hij deel aan de door G.J. van der Veen georganiseerde (mislukte) overval op het HvB-Weteringschans.
  • Had Rozendaal begin 1944 alles in het werk gesteld om de gearresteerde Brune uit de Koepel in Arnhem te bevrijden, begin juli 1944 werd hij door verraad van dezelfde Brune (die, na arrestatie en zware mishandeling, voor de Sipo was gaan werken) bij Heck’s Lunchroom op het Amsterdamse Rembrandtplein door de Sipo gearresteerd.
  • Op 16 juli 1944 werd hij doodgeschoten.

Cornelis ten Hoope marechaussee; opperwachtmeester der Staatspolitie te Middenbeemster
Geb. 28 november 1906 te Hoorn
Gef. 16 juli 1944 in het duingebied bij Overveen (gem. Bloemendaal)

  • Cor ten Hoope (‘Zwarte Kees’) was als opperwachtmeester der Staatspolitie werkzaam in Middenbeemster.
  • Omstreeks maart 1944 werd hij lid van de KP-Purmerend/Waterland, die onder leiding stond van Koen Rozendaal.
  • Ten Hoope was betrokken bij verschillende overvallen (onder meer in Middenbeemster en Purmerend) ter verkrijging van distributiebescheiden.
  • Als enig lid van zijn KP maakte hij deel uit van de groep die in de nacht van 14 op 15 juli 1944 de door Johannes Post en Hilbert van Dijk georganiseerde overval uitvoerde op het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Doel van de overval was een groot aantal gevangenen – onder wie KP’ers Rozendaal en Niek Jonk, beiden uit het Waterland – te bevrijden.
  • Door verraad van de in vertrouwen genomen bewaker J. Boogaard mislukte de overval. Toen de verzetsmensen binnen waren werden ze met een in de gang opgestelde mitrailleur 'neergemaaid'. Ten Hoope werd op de binnenplaats van het HvB-complex neergeschoten door op de overvallers wachtende leden van de Sipo. (Een politieagent, die bij de verzetsgroep groep hoorde, kon nog net ontsnappen. Hij vluchtte naar het Vondelpark, waar hij meer dan 24 uur in een vijver zat tot hij kans zag ongemerkt te ontsnappen. Zo is dit verhaal bekend geworden'.
  • Ondanks zijn zware verwondingen zag hij kans het gevangenisterrein te verlaten. Korte tijd later werd hij door een patrouille van de Sipo ontdekt en gearresteerd.
  • Op 16 juli 1944 werd hij – liggend op een brancard naar het duingebied bij Overveen vervoerd – doodgeschoten.

Gerrit Hoogstraaten, kantoorbediende
Geb. 6 juni 1925 te Amsterdam
Gef. 11 april 1945 te Zijpe

  • Hoogstraaten woonde bij zijn ouders aan Turnerstraat 25-I in Amsterdam en was van augustus 1942 tot december 1943 als schrijver-op-arbeidsovereenkomst werkzaam bij ’s Rijks belastingen.
  • Om aan verplichte tewerkstelling in Duitsland te ontkomen dook hij onder op de boerderij van fruitkweker Jan Prins aan Purmerenderweg 15 in Noordbeemster.
  • Nadat hij in september 1944 was toegetreden tot de BS, was Hoogstraaten hier als hulpinstructeur betrokken bij het geven van wapeninstructie aan leden van de BS-Stootgroep Oosthuizen. Daarnaast hield hij zich bezig met het verspreiden van illegale lectuur.
  • Op 27 maart 1945, ’s morgens omstreeks vijf uur, deed de Feldgendarmerie na verraad een inval op de boerderij.
  • Tijdens de huiszoeking (waarbij gebruik werd gemaakt van honden) vond men in een schuilplaats in de inpandige hooiberg naast Prins’ zoon Arie, ook de onderduikers Hoogstraaten, Ben Hollander en Siem Ubbels (een neef van Prins). Daarnaast werden een radiotoestel, twee (gedropte) wapens en een handgranaat ontdekt. Een tienjarig joods meisje werd niet als onderduikster herkend.
  • Hoogstraaten werd, na gevangenschap in Oosthuizen en het HvB-Alkmaar, samen met Arie Prins en Hollander op 11 april 1945 in Zijpe gefusilleerd, Jan Prins vier dagen later in Sint Pancras.

Jan en Arie Prins agrariërs in Beemster
In april 1945 gefusilleerd.

  • Op 27 maart 1945, ’s morgens omstreeks vijf uur, deed de Feldgendarmerie een inval op de boerderij van fruitkweker Jan Prins aan Purmerenderweg 15 in Noordbeemster.
    Tijdens de huiszoeking vond men in een schuilplaats in de inpandige hooiberg de onderduikers, Arie Prins, Gerrit Hoogstraten en Ben Hollander.
  • Onder de bedstee waren de wapens van het verzet opgeslagen
  • Vader Jan Prins werd eveneens meegenomen. Daarnaast werden een radiotoestel, twee (gedropte) wapens en een handgranaat ontdekt.
  • Arie Prins, Hoogstraaten en Hollander werden na gevangenschap in Oosthuizen en het HvB-Alkmaar op 11 april 1945 in Zijpe gefusilleerd Jan Prins vier dagen later in Sint Pancras.
  • Na de oorlog heeft de familie vader en broer naar Beemster gehaald om daar op de begraafplaats van Middenbeemster te worden herbegraven.
  • Arie was op een dag plotseling weer thuis gekomen was. Hij was namelijk door de Arbeitsinsatz ingezet in Berlijn. Toen dat door de luchtaanvallen met fosforbommen helemaal in brand stond was het hem gelukt te ontvluchten. Na lange omzwervingen was hij op nagenoeg zoolloze schoenen weer in Beemster opgedoken, waar hij zich meldde voor het verzet.

Jacob Groot,
geb. 16 april 1916 in de Purmer.
gef. op 8 maart 1945 op fusilladeplaats Rozenoord in Amsterdam

  • Groot was woonachtig in Beemster
  • In de oorlog sloot hij zich aan bij Knokploeg Waterland en was op 28 febr. 1945 aanwezig in de boerderij van Kramer aan de Kanaaldijk toen de Duitsers daar een inval deden.
  • Samen met tien andere onderduikers die daar werden aangetroffen, werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam
  • In de nacht van 6 op 7 maart werd bij De Woeste Hoeve tussen Apeldoorn en Arnhemeen aanslag gepleegd op Rauter, hoofd van alle SS-afdelingen en hoogste politiechef. Rauters adjudant en chauffeur kwamen daarbij om het leven, maar Rauter raakte zwaar gewond. De represaille was niet mals. De volgende dag werden over het hele land verspreid 263 mensen doodgeschoten.
  • Groot was 1 van de 38 verzetsmensen die vanaf de Weteringschans naar de Rozenoord in Amsterdam werd gebracht om daar te worden gefusilleerd. Daarbij was ook de Beemster verzetstrijder Elias Doets
  • Behalve in Beemster staat de naam van J. Groot op een monument in Purmerend en Rozenoord.