Middenbeemster, 30 juni 2008

Op 28 juni is Andries de Vries op 84-jarige leeftijd overleden. Weer iemand weg, die over een bijzonder parate kennis van de geschiedenis van de Beemster beschikte en bij wie de redactie van de Beemster Bengel graag even naar binnen liep om een praatje te maken of hem iets te vragen in het kader van een stukje verleden. Hij heeft hij gedurende ruim 60 jaar een unieke verzameling aangelegd over de cultuurhistorie van Beemster van de 20ste eeuw en in het bijzonder wat betreft de documentatie over de 2e Wereldoorlog in de Beemster.

Andries haalde zijn berichten uit kranten (oude) tijdschriften en foto's, die hij binnenkreeg en bezocht diverse beursen. Hij plakte alles wat er binnenkwam in grote ordners, meestal in volgorde van binnenkomst, zodat het bekijken van zo'n album een bonte verzameling aan nieuwsgaring uit Beemsters verre, maar ook dichtbije verleden opleverde. Inmiddels stonden er bij hem zeker dertig van die ordners op de plank.
Bij zo'n bezoek zat hij altijd achter zijn schrijfmachientje, bezig met het maken van teksten bij de foto's en informatie, die hij nog steeds binnenkreeg.

Op de vraag naar een speciaal stukje historie van de Beemster dook hij dan in één van die vele ordners en -hoe vreemd het voor een buitenstaander ook leek- hij wist precies in welkboek het gezochte moest staan en dan produceerde hij meestal een foto met tekst of een krantenartikeltje.
Vaak ook leidde het bezoek tot een praatje over vele contacten, die hij naar aanleiding van zijn activiteiten nog steeds had.

Open Dag Beemster
Zijn bonte verzameling was voor een ieder te bekijken tijdens de Open Dag Beemster of de ouderenmiddag van de Beemster Feestweek.

Dan zat hij achter zijn tafeltje en bij iedereen, die bij hem aanschoof, deed het bekijken van deze boeken oude herinneringen opborrelen.
Meestal kreeg hij dan ook weer nieuwe informatie voor zijn archief, die hij ogenblikkelijk noteerde. Onbekende personen op de foto's in zijn albums kregen vaak alsnog een naam.

Andries had er een hekel aan om gefotografeerd te worden. Toch lukte het hem niet altijd zich te verschuilen en zaten er in het foto-archief van de Beemster Bengel enkele kiekjes van hem, zoals zijn activiteit bij het uitdelen van de ballonnen tijdens de kindermiddag van de Beemster Feestweek.

Herdenkingstentoonstelling
Ook kan de Beemster Bengel een foto produceren van Andries bij de inrichting van de tentoonstelling ter gelegenheid van de herdenking van 50 jaar bevrijding in 1995 in het Gemeentehuis van Beemster. Andries zat toen in de werkgroep, waaraan ook de verslaggeefster (van de toen nog niet bestaande) Beemster Bengel deel uitmaakte.
Hij stelde voor die tentoonstelling veel materiaal uit zijn fotoboeken ter beschikking.
Ter gelegenheid van die tentoonstelling werd toen ook de film "Gefeliciteerd, het is Vrede!" gemaakt, eveneens met gebruikmaking van zijn collectie.

Koninklijke onderscheiding
Toen hij ter gelegenheid van de Lintjesregen op 25 april 2008 door burgemeester H.Brinkman van huis gehaald werd om een koninklijke onderscheiding uitgereikt te krijgen voor zijn verdienstelijke inzet, ging hij ook op de kiek. Achteraf gezien was dat dus nog net op de valreep, deze erkenning voor zijn onvermoeibare inzet.

Met de Andries benenwagen, die tot voor enkele jaren geleden nog vaak per fiets naar De Rijp ging om er zijn foto's na te bestellen, ging het toen al slechter. Een val was er de oorzaak van, dat hij in het ziekenhuis belandde, waar hij is overleden.
Bij zijn leven heeft De Vries kenbaar gemaakt, dat na zijn overlijden zijn archief ter beschikking van het Historisch Genootschap Beemster, Museum Betje Wolff zou komen. Daar zullen ze zeker goed voor deze unieke collectie zorgen en misschien een register aanleggen, zodat de informatie ook makkelijker traceerbaar is en niet alle 30 boeken moeten worden doorgebladerd.

Eerbetoon
Als eerbetoon aan deze bijzondere Beemsterling luidde op dinsdag 1 juli op het tijdstip van zijn crematie in Purmerend, de klok van de Hervormde Kerk in Middenbeemster.

't Eiland
Ook als eerbetoon aan deze bijzondere man wordt in dit artikel Andries verhaal over Het Eiland uit 2006, nogmaals op het web gezet. Blijkens reacties van bezoekers hadden velen hier herinneringen aan en werd dit verhaal bijzonder gewaardeerd.

12 december 2006
Het was leuk om door zo'n album te bladeren en daarom werd bij het scheiden van de markt in 2006 Andries door de Beemster nog even in het zonnetje gezet door een stukje geschiedenis uit zijn boeken op te halen, namelijk die van "Het Eiland", een stukje Middenbeemster, dat een halve eeuw geleden verdween, maar waar Beemsterlingen het in hun gesprekken nog vaak over hebben. Eigenlijk valt er niet zoveel aan toe te voegen. Elke foto heeft zijn eigen verduidelijkende tekst, die hier voor het gemak maar is overgetikt.

De bewoners van 't Eiland
Een zomerse dag omstreeks de vijftiger jaren van een oud - niet meer bestaand - stukje Middenbeemster. Dit is de voorzijde van het toenmalige buurtje 't Eiland. Het staat op de kaart van Middenbeemster ingetekend rond 1900 en heeft tot in de zestiger jaren bestaan. (thans staat hier het postkantoor.
In de woning links woonde destijds de familie Struving; rechts de familie Koppes. In de vrijstaande woning de familie Draaijer. Daarachter bevonden zich nog een aantal woningen en een schuur (eertijds veestalling) waarin groenteboer "de Mol", J.Molenaar, zijn handel had staan. Door de steeg kwam men op het weiland van veehouder P.Met.

Plattegrond
De Vries had de situering van de huisjes en opstallen zoals die indertijd op het legendarische buurtje 't Eiland hebben gestaan, ingetekend. Het was een klein buurtje aan de westkant van het dorp. Nu staan hier de gebouwen van de Technische Dienst Beemster, het postkantoor-sorteerinrichting en het pand, waarin tot enkele jaren geleden Univé OVTB zetelde en daarvoor was hier ook nog een dependance van de MAVO-school gevestigd.

De nrs. 1 t/m 9 zijn woningen; nr. 10 was eerst een stal en later in gebruik als schuur en opslagruimte voor groenteboer Jan Molenaar. Nr. 11 was het ‘huisje boven de sloot’, verdeeld in drie ‘appartementen’, voor alle bewoners van dit buurtje. Nr. 12 werd bewoond door één gezin en behoorlijk eigenlijk al niet meer tot ’t eiland. Tussen 4 en 5 was een overdekte steeg (het dak liep door), met aan de westkant een deur. De sloten worden aangegeven door groene strepen.

De bewoners

We schrijven het jaar 1948. Peterolieboer (ja, dit woord is goed geschreven – vrijwel niemand sprak over petroleum) Cor Molenaar (woning nr. 6) heeft een maagbloeding gehad. De buurmeisjes (woning nr. 7) en zusjes Sien en Nel Muntjewerff besluiten dat de verkoop toch door moet gaan. Dus wordt de hele handel opgehaald uit het pakhuis in ’t Kerkebuurtje’.	Mogelijk is het een zondag, omstreeks 1960, als drie illustere bewoners van dit buurtje op hun paasbest poseren. Het zijn vlnr: Cor Molenaar, Jan Koppes en Jan Haster. Zij staan voor het huis van de familie Koppes. De familie Haster woonde daarachter (nr. 9) terwijl de familie Molenaar om de hoek woonde (nr.6) In de woning rechts woonde het echtpaar Draaijer.
Een foto, mogelijk uit de vijftiger jaren vlnr: meisje Bos (geen voornaam bekend), Martha Doets, Jannie Haster, Atie Doets, Aafje Struving en Fietje Dootjes. (Ook op de foto 't huisje boven de sloot)	Deze foto is van voor de oorlog. Achter: vlnr mevrouw de Vries (haar man was brongasfitter), Jantje Molenaar, Carolien de Vries en haar moeder. Voor: mevrouw Leegwater, met haar zoontjes Cor en Arie (in het midden) en Aagje Molenaar rechts. De overige kinderen zijn nog onbekend.
Verzetshelden Andries de Vries had in zijn foto-archief de foto's van tien Beemster verzetsmensen die in WO II hun leven gegeven hebben. In Middenbeemster zijn straatnamen naar hun vernoemd. Het zijn: Allen gefusilleerd v.l.n.r. Arie Prins .11 april 1945 Bernardus Hollander 11 maart 1945 Johannes Ruijter 6 februari 1945 Elias Doets, 8 maart 1945 Nicolaas Johannes Jonk , 16 juli 1944 Jan Prins 15 april 1945   Gerrit Hoogstraaten, 11 april 1945 Joris Ruijter, 6 februari 1945 Koen Rozendaal juni 1944   Mislukte overval in de Euterpestraat Cornelis ten Hoope was betrokken bij mislukte overval in de Euterpestraat in Amsterdam. Hij maakte deel uit van een reddingspoging om Nic. Jonk, die in het Hoofdkwartier van de Duitsers gevangen zat, te bevrijden. Helaas mislukte die poging jammerlijk. Ze hadden informatie gekregen van een bewaker hoe ze bij de cellen konden komen en de gevangenen bevrijden , maar die informant bleek een verrader. Toen de verzetsmensen binnen waren werden ze met een in de gang opgestelde mitrailleur 'neergemaaid'. De overval had plaats op 14 juli 1944. Ten Hoope werd zwaargewond. Drie dagen later werd hij gefusilleerd. Een politieagent, die bij de groep hoorde, kon nog net ontsnappen. Hij vluchtte naar het Vondelpark, waar hij meer dan 24 uur in de vijver zat. Toen zag hij kans ongemerkt te ontsnappen. Zo is het verhaal bekend geworden.